Phiên chất vấn được truyền hình trực tiếp trên kênh VTV1, Đài Truyền hình Việt Nam; đồng thời kết nối trực tuyến với 63 Đoàn đại biểu Quốc hội tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Tại phiên chất vấn, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Giàng Seo Phử đã trả lời các câu hỏi của các đại biểu Quốc hội và các Đoàn đại biểu Quốc hội của các tỉnh, thành phố tập trung vào việc thực hiện Chương trình 135 về hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ phát triển sản xuất cho các xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu, các thôn, bản đặc biệt khó khăn, những khó khăn, thách thức và triển vọng, kết quả đến hết năm 2015; thực trạng và giải pháp sắp xếp bố trí dân cư vùng thường xảy ra thiên tai, vấn đề di cư tự do, đào tạo nghề, đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS); giải pháp giải quyết vấn đề ma tuý và một số hủ tục, mê tín dị đoan trong vùng đồng bào DTTS…

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé về kết quả của chương trình 135 hỗ trợ cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất cho các xã đặc biệt khó khăn, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Giàng Seo Phử khẳng định: Chương trình 135 cùng với các chương trình, chính sách khác đã góp phần tích cực vào việc giảm tỷ lệ nghèo ở các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn. Bộ trưởng, Chủ nhiệm cho biết Chương trình còn rất nhiều khó khăn do phải cắt giảm nhiều hoạt động để tập trung giải quyết các vấn đề quan trọng khác của đất nước. Kinh phí đầu tư cho hơn 2.000 thôn bản theo Quyết định 551/QĐ-TTg của Chính phủ mới đây đã điều chỉnh tăng lên mức 1,5 tỷ đồng mỗi xã trong một năm, nhưng do điều kiện vốn eo hẹp nên chỉ bố trí được 1 tỷ đồng cho mỗi xã.

Mặc dù các chủ trương, chính sách của Đảng, nhà nước đều xác định phải ưu tiên hỗ trợ, đầu tư đối với vùng dân tộc và miền núi nhưng trong quá trình triển khai và hiện thực hóa các chủ trương, chính sách đó chưa thể hiện rõ tính ưu tiên, đặc thù của vùng, tập quán và năng lực sản xuất của đồng bào chưa đáp ứng theo xu thế phát triển…

Trả lời câu hỏi về giải pháp đột phá cho chương trình 135, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Giàng Seo Phử chia sẻ: "Để người dân thoát nghèo thì cần rất nhiều yếu tố như đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, tái định cư... nhưng giao đất ở, đất canh tác như thế nào lại không thuộc thẩm quyền của UBDT", Bộ trưởng, Chủ nhiệm cho rằng, mục tiêu Chương trình 135 có đạt được hay không tất nhiên đều có trách nhiệm của cơ quan chỉ đạo là UBDT, nhưng khi quyết sách, Quốc hội cũng có 1 phần trách nhiệm bởi thẩm quyền phân bổ ngân sách là của Quốc hội. Các chính sách dành cho vùng dân tộc, miền núi cơ bản theo nhiệm kỳ và kết thúc vào năm 2015 nên chưa có hệ thống, không có kế hoạch trung hạn và dài hạn. Từ khi dự thảo đến khi Quốc hội thông qua mất khoảng 3 năm và người dân chỉ còn hơn 1 năm để thụ hưởng chính sách.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm đề nghị cần xây dựng các chính sách, chương trình trung hạn (2016-2020) và dài hạn giao cho UBDT phối hợp cùng các Bộ, ngành và cơ quan liên quan xây dựng các chương trình mục tiêu quốc gia cụ thể dành cho đồng bào DTTS. Cần thu gọn các đầu mối chính sách dành cho đồng bào các DTTS, trong đó tập trung vào các lĩnh vực trọng tâm, trọng điểm.

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Giàng Seo Phử, cần có sự đồng thuận giữa các cơ quan từ Trung ương tới địa phương, sự phối hợp hiệu quả giữa các bộ, ngành trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước để cùng nhau chia sẻ, hỗ trợ đồng bào DTTS vươn lên ổn định cuộc sống và phát triển, tập trung làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục trong đồng bào DTTS để đồng bào có ý thức tự vươn lên trong cuộc sống.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Giàng Seo Phử cũng nhấn mạnh cần có chính sách hỗ trợ đối với người dân ở vùng chiến khu, an toàn khu, vùng biên giới xa xôi bởi cuộc sống của đồng bào nơi đây vẫn rất vất vả, khó khăn.

Vấn đề đất ở, đất sản xuất, cả nước còn trên 300.000 hộ thiếu đất sản xuất và đất ở. Nhiều địa phương không còn quỹ đất, đây là vấn đề bức xúc, khó khăn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Giàng Seo Phử cho biết.

Trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội trước thực trạng đồng bào di cư tự do hiện nay, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Giàng Seo Phử cho biết do đời sống bà con còn nhiều khó khăn, hạ tầng kinh tế-xã hội còn nhiều yếu kém, trình độ nhận thức của bà con còn nhiều hạn chế, một số địa phương phong tục, tập quán còn lạc hâu…Việc tuyên truyền, vận động, giáo dục đồng bào các dân tộc về chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước chưa sâu, rộng nên bà con dễ bị lợi dụng, lôi kéo. Để giải quyết thực trạng này, cần có giải pháp đồng bộ, trong đó có việc tạo sinh kế ổn định cho đồng bào dân tộc, làm tốt công tác vận động, tuyên truyền cho bà con yên tâm định canh, định cư, tìm hiểu nguyên nhân sâu xa của tình trạng di cư tự do để có những giải pháp giải quyết hiệu quả vấn đề này.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Giàng Seo Phử kiến nghị Chính phủ cần tập trung hỗ trợ đầu tư, phát triển kinh tế- xã hội các vùng khó khăn thuộc địa phương có dân đi theo các chương trình, dự án hiện hành để cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân. Các địa phương có dân di cư đi và đến phải công bố quy hoạch dân cư, đất sản xuất, rừng… để đồng bào xác định rõ những điểm định cư hợp pháp, điểm bất hợp pháp… Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, huy động sự tham gia của các tổ chức đoàn thể, quần chúng, các tổ chức xã hội nhằm tuyên truyền giáo dục cho đồng bào DTTS… Nêu ý kiến về vấn đề này, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Giàng Seo Phử đề nghị: Hiện nay chúng ta đang thừa gạo, nhà nước hãy cung cấp gạo cho đồng bào vùng biên giới, vùng núi đá khó khăn rồi hỗ trợ đồng bào trồng rừng và bảo vệ biên giới, như vậy họ có cái ăn, ổn định cuộc sống, sẽ chống được việc di cư tự do…

Trước thực tế tình trạng vận chuyển, buôn bán ma túy hiện nay ngày càng phức tạp, trong đó có vùng đồng bào DTTS sinh sống, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Giàng Seo Phử khẳng định, công tác phòng, chống tệ nạn ma túy luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm chỉ đạo, các Bộ, ngành và địa phương quán triệt tổ chức thực hiện. Thời gian qua, UBDT đã tập trung, phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành chỉ đạo các tỉnh, vùng DTTS và miền núi tổ chức tuyên truyền về chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước về phòng chống tệ nạn ma túy. Tuy nhiên vấn đề này hiện nay vẫn đang rất phức tạp.

Trả lời ý kiến của đại biểu Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội về giải quyết việc làm cho con em đồng bào sau khi tốt nghiệp. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Giàng Seo Phử cho biết hiện có Quyết định 34 nhằm giải quyết việc làm cho sinh viên chế độ cử tuyển. Tuy nhiên, sau khi các em tốt nghiệp thì địa phương lại không được gia tăng biên chế, quỹ lương nên rất khó để sắp xếp việc làm. "Chủ trương cử tuyển là rất đúng nhưng giải quyết đầu ra là vấn đề khó", Bộ trưởng đề nghị cơ chế, chính sách phân công, bố trí lao động xã hội cần hợp lý hơn. Vấn đề này UBDT sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Nội vụ và Bộ Giáo dục để từng bước giải quyết.

Phát biểu kết luận phần chất vấn và trả lời chất vấn của Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Giàng Seo Phử, chủ trì phiên làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị thời gian tới, với vai trò trực tiếp tham mưu chính sách cho Chính phủ, UBDT cần trình Chính phủ các chính sách dân tộc kịp thời hơn, hỗ trợ giảm nghèo cho thôn bản, vùng an toàn khu, vùng sâu, vùng xa hiệu quả hơn, tiếp tục quan tâm chính sách đặc thù cho vùng dân tộc đặc biệt khó khăn, gắn thực hiện chính sách dân tộc với giữ gìn bản sắc văn hoá tốt đẹp của các dân tộc…

Phát biểu bế mạc phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 13/3, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đánh giá phiên chất vấn đã thành công và các Bộ, ngành đã có nỗ lực, chuẩn bị tích cực cho phiên chất vấn.

Trên cơ sở các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm, chất vấn Bộ trưởng Chủ nhiệm Giàng Seo Phử, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị cần tập trung triển khai tốt các nhiệm vụ, công việc của Bộ, ngành mình trong thời gian tới, đặc biệt trong vấn đề tập trung nguồn lực để thực hiện mục tiêu kinh tế ở vùng đồng bào DTTS; Chủ tịch Quốc hội yêu cầu Chính phủ rà soát và xem xét lại hệ thống chính sách đối với vùng đồng bào dân tộc, hình thành hệ thống chính sách thích hợp trong tình hình mới. Gắn liền với đó là thực hiện chương trình mục tiêu cho phù hợp, rà soát lại để cuối năm trình Quốc hội.