Mục đích của hội thảo nhằm tình hiểu về các chính sách hiện hữu của Nhà nước, các chiến lược thích ứng và các nghiên cứu mới nhất về mối tương quan giữa di dân, suy thoái môi trường và BĐKH tại Việt Nam, đặc biệt là khu vực ĐBSCL. Từ đó, thúc đẩy việc chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và giải pháp ứng phó giữa những người làm công tác liên quan đến BĐKH ở cấp quốc gia và cấp địa phương cũng như với các nhà nghiên cứu về các vấn đề di dân và BĐKH trong tương lai.

Tại hội thảo, các chuyên gia khẳng định, do những thay đổi môi trường liên quan BĐKH gây ra và các thiên tai liên quan đang tác động và làm biến đổi sinh kế là một trong những thách thức nghiêm trọng nhất mà khu vực ĐBSCL phải đối mặt. Các nghiên cứu gần đây đã cho thấy rằng nếu mực nước biển dâng lên thêm 1 mét thì có đến 1/3 diện tích ĐBSCL và 1/4 diện thích TP. Hồ Chí Minh bị ngập sâu trong nước. Do tác động của BĐKH ngày càng nghiêm trọng, cộng với các cơ hội được tạo ra bởi sự phát triển kinh tế nhanh chóng, đã làm tăng việc di cư một chiều từ khu vực ĐBSCL đến các đô thị thương mại và công nghiệp trong cả nước diễn ra ngày một tăng.

Theo PGS. TS Lê Thanh Sang, Phó Viện trưởng Viện Phát triển bền vững vùng Nam bộ: Hiện ĐBSCL có mật độ dân số cao (chỉ sau đồng bằng sông Hồng) với 80% dân số sống ở nông thôn và 1/4 trong số này không có đất nông nghiệp phải làm thuê chủ yếu trong nông nghiệp. Do cơ giới hóa nông nghiệp ở ĐBSCL dẫn đến giảm nhu cầu lao động nông nghiệp và thiếu việc làm. Trong khi đó, nhu cầu lao động từ các họat động công nghiệp và dịch vụ ở TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh Đông Nam bộ tạo ra lực hút lớn đối với di dân ra khỏi khu vực ĐBSCL.

Theo đánh giá của hầu hết các chuyên gia, các nhà nghiên cứu đều nhận định, ĐBSCL được xem là vùng có tỷ lệ xuất cư cao nhất nước, kể cả nông thôn và đô thị, cao hơn gấp 3- 4 lần so với số người nhập cư vào các tỉnh. Các tỉnh Đông Nam bộ là nơi đến chủ yếu của di dân từ ĐBSCL, kể cả di cư nông thôn, di cư đô thị và tỷ lệ nữ di cư cao hơn nam giới. Ngược lại, khu vực ĐBSCL lại có tỷ lệ nhập cư thấp nhất nước, chỉ có hai địa phương Cần Thơ và Long An là có tỷ lệ nhập cư khá so với các tỉnh trong vùng. Điều đó khẳng định tính dễ tổn thương của vùng ĐBSCL trước BĐKH, cộng với việc cơ hội được phát triển nhanh về kinh tế đã làm gia tăng việc di cư của người dân trong vùng đến các đô thị thương mại và công nghiệp. Các chuyên gia cũng nhận định di cư phần lớn vẫn bị nhìn nhận là một hệ quả tiêu cực của biến đổi môi trường… Do đó các tổ chức, địa phương cần có chính sách và chiến lược thích ứng với vấn đề di cư biến động của dân cư ĐBSCL, cũng như tìm ra các giải pháp khả thi nhất nhằm xây dựng khả năng chống chịu cho cư dân trong vùng trước thách thức của biến đổi môi trường và biến đổi khí hậu./.