1. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng làm việc với Hội đồng Dân tộc của Quốc hội và Ủy ban Dân tộc về chính sách dân tộc; ban hành Chỉ thị về nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác dân tộc.

1.1. Ngày 8/7/2014, đồng chí Nguyễn Tấn Dũng - Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ đã làm việc với Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, Ủy ban Dân tộc và các Bộ, ngành liên quan nhằm sơ kết, đánh giá, khẳng định kết quả thực hiện chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước giai đoạn 2006 – 2014, chỉ ra những hạn chế, tồn tại, phân tích làm rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan, trên cơ sở đó đề xuất giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả chính sách dân tộc.

Kết luận buổi làm việc, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định: “Công tác dân tộc, chính sách dân tộc là vấn đề cơ bản, lâu dài, là nhiệm vụ chính trị trọng tâm và thường xuyên của Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính trị. Kết quả thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc thể hiện tính ưu việt của chế độ ta, bảo đảm bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp đỡ nhau giữa các dân tộc, có ý nghĩa quan trọng góp phần quyết định sự phát triển bền vững của đất nước”.

1.2. Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 28/CT-TTg ngày 10/9/2014 về nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác dân tộc. Chỉ thị tiếp tục khẳng định quan điểm của Đảng, Nhà nước, Chính phủ về công tác dân tộc, đồng thời yêu cầu các Bộ, ngành, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác dân tộc, thể chế hóa những quan điểm ưu tiên thành cơ chế, chính sách cụ thể; xây dựng cơ chế điều phối, phối hợp hiệu quả giữa Ủy ban Dân tộc với Bộ, ngành, địa phương trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách dân tộc; tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện chính sách dân tộc; đồng thời đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chính sách, chương trình, dự án ở vùng dân tộc và miền núi giai đoạn 2011 – 2015, ưu tiên đảm bảo nguồn lực để thực hiện các chính sách dân tộc trong năm 2015; chủ động huy động, lồng ghép các nguồn lực để thực hiện các chính sách, chương trình, dự án trên địa bàn, nhất là vùng đặc biệt khó khăn.

2. Chỉ đạo tổ chức thành công Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số cấp tỉnh, huyện lần thứ II.

Đại hội được tổ chức tại 363 huyện, 50 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đủ điều kiện, là sự kiện chính trị quan trọng đặc biệt đối với vùng dân tộc thiểu số, khẳng định đường lối, chính sách dân tộc nhất quán của Đảng và Nhà nước ta: “Các dân tộc trong đại gia đình dân tộc Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, thương yêu, tôn trọng và giúp nhau cùng tiến bộ, thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ đất nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.

3. Đoàn đại biểu 54 dân tộc Việt Nam thăm và làm việc tại huyện đảo Trường Sa và Nhà giàn Dk1.

Lần đầu tiên, Ủy ban Dân tộc phối hợp với Bộ Tư lệnh Hải quân tổ chức Đoàn đại biểu đại diện 54 dân tộc Việt Nam gồm 191 thành viên từ hơn 30 tỉnh, thành trong cả nước do Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử làm Trưởng đoàn ra thăm, làm việc, động viên cán bộ, chiến sĩ và nhân dân huyện đảo Trường Sa và Nhà giàn DK1. Chuyến thăm mang ý nghĩa to lớn nhằm khẳng định khối đại đoàn kết các dân tộc chung một ý chí giữ gìn, bảo vệ vững chắc chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.

Qua chuyến đi, các thành viên trong Đoàn hiểu sâu sắc hơn về cuộc sống, tinh thần bảo vệ chủ quyền biển, đảo của quân, dân Trường Sa, để rồi từ họ, tinh thần ấy sẽ lan tỏa đến đồng bào, đến mỗi bản làng, khơi dậy lòng tự hào và ý thức bảo vệ chủ quyền biển đảo trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

4. Tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách 2.331 xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu vào diện đầu tư của Chương trình 135 giai đoạn 2014, 2015; ban hành danh mục các đơn vị hành chính thuộc vùng khó khăn.

4.1. Ngày 8/4/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 495/QĐ-TTg về điều chỉnh, bổ sung Quyết định số 2405/QĐ-TTg ngày 10/12/2013 về Phê duyệt danh sách xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu vào diện đầu tư của Chương trình 135 năm 2014 và 2015 – một chính sách đặc thù do Ủy ban Dân tộc trực tiếp quản lý. Theo đó, toàn quốc có 2.331 xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu của 49 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương vào diện đầu tư của Chương trình 135.

4.2. Theo Quyết định số 1049/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành danh mục các đơn vị hành chính thuộc vùng khó khăn của cả nước giai đoạn 2014 – 2015 gồm 3.815 xã, thuộc 420 huyện của 53 tỉnh.

Những văn bản này là căn cứ để thực hiện chế độ, chính sách đặc thù phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, giảm sự chênh lệch về trình độ phát triển giữa các vùng trong cả nước, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

5. Quyết liệt chỉ đạo thực hiện công tác cải cách hành chính.

Thực hiện chủ trương, giải pháp về cải cách hành chính của Đảng và Nhà nước, năm 2014, Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo Ủy ban Dân tộc đã quyết liệt chỉ đạo các Vụ, đơn vị tập trung thực hiện cải cách hành chính, góp phần xây dựng nền hành chính trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, hiện đại và hiệu quả.

Ủy ban Dân tộc đã tập trung triển khai nhiều giải pháp: tăng cường thể chế quản lý nhà nước, thường xuyên rà soát, kịp thời sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật, quy chế làm việc đảm bảo hiệu lực, hiệu quả công tác chỉ đạo điều hành; rà soát chức năng, nhiệm vụ các vụ, đơn vị, đảm bảo mỗi nhiệm vụ có một đầu mối phụ trách, cá nhân chịu trách nhiệm, không để sót nhiệm vụ, không chồng chéo; đề cao trách nhiệm quản lý, điều hành của người đứng đầu và cấp phó của người đứng đầu; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ theo hướng vừa đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, lý luận vừa bồi dưỡng kiến thức thực tế; đẩy mạnh kiểm soát thủ tục hành chính, đảm bảo đơn giản hóa tối đa thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất cho công nghệ thông tin và đào tạo cán bộ nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý, chỉ đạo, điều hành, thực hiện mục tiêu “Chính phủ điện tử” theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch quốc gia về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước giai đoạn 2011 – 2015… Trong tháng 11, đã tổ chức khai trương Cổng Thông tin điện tử thành phần về cải cách hành chính.

6. Tăng cường hợp tác quốc tế về công tác dân tộc.

6.1. Triển khai Đề án theo Quyết định số 2214/QĐ-TTg về “Tăng cường hợp tác quốc tế, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS”, Hội nghị xúc tiến đầu tư và viện trợ phát triển kinh tế - xã hội do Ủy ban Dân tộc, Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị Việt Nam phối hợp tổ chức đã thành công tốt đẹp. Các tổ chức phi chính phủ nước ngoài cam kết trong 3 năm tới sẽ triển khai 261 chương trình, dự án tại 24 tỉnh có dân tộc thiểu số cao nhất cả nước với tổng số tài trợ không hoàn lại lên đến 209 triệu đô la Mỹ. Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (Vietinbank), Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel), Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cam kết dành trên 10.000 tỷ đồng để đầu tư, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc từ năm 2015 và những năm tiếp theo.

6.2. Tiếp tục tăng cường trao đổi, hợp tác về lĩnh vực công tác dân tộc với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới, năm 2014, Ủy ban Dân tộc đã tổ chức 5 Đoàn công tác sang thăm và làm việc tại các nước: Nam Phi, Thái Lan, Campuchia, Myanmar, Lào. Ban hành Chương trình hành động của Ủy ban Dân tộc về hội nhập quốc tế giai đoạn 2014 – 2020; phối hợp với Cơ quan phát triển Úc và EU đẩy mạnh công tác nâng cao nhận thức và tuyên truyền về các chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước nhằm đảm bảo quyền của các dân tộc thiểu số Việt Nam. Phối hợp tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn cho cán bộ Lào, cử đoàn cán bộ đi học tập, tập huấn tại Thái Lan; tổ chức tiếp đón, làm việc với các đoàn khách, các tổ chức quốc tế thăm và làm việc với Ủy ban Dân tộc.

7. Đẩy mạnh thực hiện Nghị định số 05/NĐ-CP về công tác dân tộc và triển khai thực hiện Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020.

7.1. Ủy ban Dân tộc đã hướng dẫn triển khai Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020 và tổ chức Hội nghị đánh giá tình hình triển khai Chiến lược công tác dân tộc tại 03 khu vực: phía Bắc, miền Trung – Tây nguyên và phía Nam. Năm 2014, đã có 16 Bộ, ngành, cơ quan Trung ương và 37 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xây dựng, ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020.

7.2. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc ban hành Thông tư số 06/2014/TT-UBDT ngày 10/12/2014 về Hệ thống chỉ tiêu thống kê công tác dân tộc. Đây là cơ sở pháp lý cho việc thu thập, tổng hợp thông tin số liệu thống kê về công tác dân tộc kịp thời, chính xác, làm cơ sở cho việc phân tích, đánh giá tình hình công tác dân tộc phục vụ các cơ quan Đảng, Nhà nước trong quá trình chỉ đạo, điều hành và công tác xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, xây dựng chính sách phát triển các dân tộc Việt Nam

7.3. Thi hành Điều 11, Nghị định số 05/2011/NĐ-CP ngày 14/01/2011 của Chính phủ về công tác dân tộc, Ủy ban Dân tộc và Bộ Nội vụ đã ban hành Thông tư liên tịch số 02/2014/TTLT-BNV-UBDT quy định chi tiết hướng dẫn thi hành chính sách cán bộ, công chức, viên chức người dân tộc thiểu số làm việc trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương; ở tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; ở xã, phường, thị trấn.

7.4. Phối hợp với Bộ Tài chính ban hành Thông tư liên tịch số 01/2014/TTLT-UBDT-BTC hướng dẫn thực hiện chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số.

8. Tăng cường ký kết chương trình phối hợp công tác với các Ban, Bộ, ngành, tổ chức đoàn thể ở Trung ương.

9. Phê duyệt chủ trương thành lập Học viện Dân tộc trực thuộc ủy ban dân tộc.

Đây là bước ngoặt cho công tác đào tạo nguồn nhân lực thực hiện công tác dân tộc. Chính phủ giao Ủy ban Dân tộc xây dựng đề án thành lập Học viện Dân tộc, trong đó xác định rõ các cơ chế, chính sách đặc thù, đáp ứng yêu cầu đổi mới theo đúng tinh thần Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị lần thứ Tám, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.

Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan tổ chức thẩm định đề án thành lập Học viện Dân tộc theo quy định, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định.

10. Hoạt động tuyên truyền về công tác dân tộc và phổ biến pháp luật

10.1. Đẩy mạnh tuyên truyền Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 sửa đổi, có hiệu lực thi hành từ 01/01/2014, trọng tâm là Điều 5 khẳng định quan điểm, đường lối nhất quán của Đảng và Nhà nước ta cùng những điểm mới về công tác dân tộc và chính sách dân tộc thể hiện trong Hiến pháp sửa đổi.

10.2. Phối hợp với các địa phương, đơn vị tổ chức thành công Hội thi “Tuyên truyền phòng, chống ma tuý, HIV/AIDS và ảo vệ an ninh biên giới”, Hội thi “Tìm hiểu pháp luật dành cho đồng bào dân tộc thiểu số” khu vực đồng bằng sông Cửu Long tại tỉnh Cà Mau. Tham gia tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch đồng bào Khmer Nam Bộ lần thứ VI tại tỉnh Hậu Giang. Phối hợp với Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel tuyên truyền và tổ chức thành công Lễ hội văn hóa “Sắc xuân Tây Bắc” và Lễ hội “Âm vang đại ngàn” nhằm giới thiệu về sự tinh túy, công phu và những triết lý sâu sắc trong đời sống văn hóa của đồng bào các dân tộc vùng Tây Bắc, Tây Nguyên; Phối hợp với Ban Chỉ đạo Tây Bắc tuyên truyền và tổ chức thành công Chương trình nghệ thuật “Nghĩa tình Tây Bắc” (Chương trình được truyền hình trực tiếp trên kênh VTV 1 – Đài Truyền hình Việt Nam).

10.3. Tuyên dương 111 học sinh dân tộc thiểu số đoạt giải cao kỳ thi học sinh giỏi quốc gia và đỗ thủ khoa, điểm cao kỳ thi đại học, cao đẳng năm 2014 (Lễ tuyên dương được truyền hình trực tiếp trên kênh VTV 2 – Đài Truyền hình Việt Nam).

10.4. Lần đầu tiên, đội ngũ những người làm báo cơ quan Ủy ban Dân tộc xuất sắc đoạt giải Đặc biệt Giải Báo chí toàn quốc viết vế dân số - kế hoạch hóa gia đình, thể loại “Nghiên cứu lý luận” với loạt bài “Thực trạng và giải pháp giảm thiểu hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào dân tộc thiểu số ở nước ta”./.