Khi đại diện mười quốc gia thành viên ASEAN đặt bút ký Tuyên bố chính thức về thành lập Cộng đồng ASEAN, Thủ tướng Malaysia Najib Razak đã xúc động tuyên bố: "Đây là ngày mà tất cả chúng ta đã chờ đợi, ngày mà chúng ta có thể tự hào”. Sự kiện này đã đánh dấu những nỗ lực không ngừng trong quá trình hợp tác, mở rộng và phát triển của ASEAN kể từ khi thành lập năm 1967 đến nay.

Vượt qua những thăng trầm và khác biệt, Cộng đồng ASEAN 2015 ngày nay là ngôi nhà chung của đại gia đình các quốc gia Đông Nam Á. Sau gần 50 năm phát triển vì mục tiêu hòa bình, thịnh vượng của các quốc gia khu vực, ASEAN đã trưởng thành và lớn mạnh, đạt nhiều thành quả to lớn và đang đẩy mạnh sự liên kết sâu rộng trên cả ba trụ cột gồm: Chính trị-An ninh, Kinh tế, Văn hóa-Xã hội. Ba trụ cột này được thể hiện bằng ba chữ P: Hòa bình (Peace), Thịnh vượng (Prosperity) và Con người (People).

Cộng đồng Chính trị-An ninh đóng vai trò đặc biệt quan trọng, giúp đảm bảo cho khu vực một môi trường hòa bình, ổn định, không có chiến tranh để tập trung phát triển kinh tế. Và sự phát triển kinh tế cũng tạo điều kiện để an ninh được đảm bảo. Với đặc trưng là nền kinh tế trẻ và năng động nhất thế giới, Cộng đồng Kinh tế ASEAN sẽ tạo ra một thị trường và cơ sở sản xuất chung, khuyến khích chuyển dịch lao động, vốn và thương mại.

Về Văn hóa-Xã hội, Cộng đồng ASEAN lấy con người làm trung tâm, hay nói cách khác, mục tiêu xây dựng một cộng đồng hướng tới người dân. Trong quá trình hội nhập, các nước thành viên sẽ nỗ lực đồng bộ hóa chính sách, đặc biệt trong các lĩnh vực như: Phát triển nguồn nhân lực, xác định hệ thống tiêu chuẩn hành nghề, tăng cường sự kết nối về cơ sở hạ tầng và thông tin liên lạc. Nhờ quá trình xây dựng cộng đồng chung, người dân ASEAN sẽ được sống trong môi trường chính sách lành mạnh, kinh tế năng động, tự do và văn hóa - xã hội tiến bộ.

Vượt qua những thách thức của quá trình phát triển, ASEAN đã mang lại những lợi ích quan trọng, thiết thực cho các nước thành viên và khẳng định mạnh mẽ giá trị của tình đoàn kết, nguyên tắc đồng thuận, thống nhất của Cộng đồng. Vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực, nhất là cấu trúc về an ninh, đã nhận được sự tham gia hợp tác, ủng hộ của cộng đồng quốc tế, nhất là các Đối tác Đối thoại của ASEAN, bao gồm cả những cường quốc hàng đầu trên thế giới.

Cộng đồng ASEAN mới chỉ là một dấu mốc quan trọng của một chặng đường kéo dài nhiều thập kỷ chứ chưa phải là thành quả cuối cùng. Nói cách khác, sự ra mắt của Cộng đồng ASEAN vào ngày 31-12 chính là điểm khởi đầu cho một chặng đường mới. ASEAN cần hoàn tất các biện pháp xây dựng cộng đồng.

Trong bài phát biểu chào mừng sự kiện lịch sử này, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng đã bày tỏ tin tưởng rằng, Cộng đồng ASEAN sẽ ngày càng phát triển vững mạnh, mang lại nhiều lợi ích to lớn cho người dân và các quốc gia thành viên, đóng vai trò ngày càng quan trọng đối với hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực.

Theo Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh, có nhiều biện pháp cần phải tiếp tục thực hiện. Ngoài ra, cũng vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức trong quá trình hoàn thiện cộng đồng và đây sẽ là ưu tiên của Cộng đồng ASEAN trong 10 năm tới. Trước mắt, ASEAN sẽ ưu tiên triển khai thực hiện cơ chế thẻ du lịch doanh nhân ASEAN, đồng thời tăng cường các chương trình liên kết đào tạo, cho phép sinh viên ASEAN thực tập tại các doanh nghiệp trong khu vực. Vừa qua, cơ chế thúc đẩy tăng trưởng doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ ASEAN đã được thành lập nhằm hỗ trợ tài chính cho nhóm doanh nghiệp này. Đây là các ví dụ thực tế cho thấy ASEAN đang nỗ lực đưa đến những thay đổi thực sự cho những thành phần “xương sống” của nền kinh tế khu vực.

Trong 20 năm đồng hành cùng ASEAN, với phương châm tham gia “Chủ động, tích cực và có trách nhiệm”, Việt Nam nghiêm túc hoàn thành các cam kết và nghĩa vụ của một thành viên, có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển và lớn mạnh của ASEAN được các nước trong và ngoài khu vực ghi nhận, đánh giá cao. Đồng thời, những thành tựu to lớn trong công cuộc Đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội và vị thế quốc tế của Việt Nam ngày càng được nâng cao cũng là những đóng góp quan trọng cho sự vững mạnh và nâng tầm vị thế của ASEAN./.